dr hab. Krystyna Borecka

 

e-mail: kborecka@uni.opole.pl
tel. 77 401 60 03
fax. 77 401 60 30
45-052 Opole, ul. Oleska 22

https://orcid.org/0000-0001-8986-0776

stopień naukowy: doktor habilitowany nauk chemicznych (od 2003 r. humanistycznych)
dziedzina:            NAUKI CHEMICZNE
dyscyplina:          chemia
specjalizacja:       dydaktyka chemii
specjalność:        chemia ogólna, chemia środowiska, dydaktyka chemii, dydaktyka przedmiotowa

PRZYNALEŻNOŚĆ ORGANIZACYJNA
  • długoletni członek Oddziału Opolskiego PTCh oraz Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej;
  • członek Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej (1997-2002);
  • członek Sekcji Przedmiotów Przyrodniczych WOM w Opolu (1991-2004);
  • przewodnicząca Komisji Rewizyjnej Forum Akademicko-Gospodarczego Śląska Opolskiego (1996-2002);
TEMATYKA BADAWCZA
  • systemy klasyfikacyjne pierwiastków i przemian chemicznych, możliwości interpretacyjne układu okresowego pierwiastków;
  • chemizm, zagrożenia i ochrona poszczególnych komponentów środowiska człowieka;
  • rola eksperymentu chemicznego i wpływ różnych czynników na przebieg uczenia się i studiowania chemii ogólnej;
  • teoria i praktyka edukacji chemicznej i środowiskowej w przygotowaniu nauczycieli przedmiotów przyrodniczych (zwłaszcza chemii);
  • mechanizmy i procedury ewaluacyjne oraz usprawniające jakość uniwersyteckiego kształcenia przyrodniczego
DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA

Prowadzone zajęcia dydaktyczne:

  • chemia ogólna i nieorganiczna
  • technologie w ochronie środowiska III (zagrożenia i ochrona atmosfery)
  • metodologia badań środowiska przyrodniczego
  • wykład specjalizacyjny
na kierunkach studiów: ochrona środowiska i biologia
 
WAŻNIEJSZE OSIĄGNIĘCIA W DYDAKTYCE PRZEDMIOTÓW PRZYRODNICZYCH

Ważniejsze osiągnięcia w dydaktyce przedmiotów przyrodniczych, zwłaszcza w dydaktyce chemii szkoły wyższej

     Tematyka dydaktyczno-badawcza dotyczy zarówno zagadnień typowych dla chemii ogólnej i chemii środowiska, jak i dydaktyki chemii i dydaktyki ogólnej szkoły wyższej oraz problematyki pedagogiczno-psychologicznej związanej z przebiegiem u człowieka procesu poznania, szczególnie na średnim i wyższym poziomie kształcenia.

     Spośród najważniejszych osiągnięć w zakresie pierwszego obszaru zainteresowań wymienić należy wykazanie przewagi analogii w mechanizmach termicznego rozkładu soli z pierwiastkami centralnymi, należącymi do tego samego okresu (a nie grupy) układu periodycznego wraz z opracowaniem precyzyjnych etapizacji tych reakcji oraz wskazanie możliwości poszerzenia cech interpretacyjnych układu drogą klasyfikacji morfologicznej pierwiastków (B. 2-4, 11; C. 37-40).

      Drugi nurt działalności naukowo-badawczej zaowocował m. in. wskazaniem (w nawiasie nr przykładowej publikacji zestawionych poniżej):

  • różnych zastosowań szkolnego eksperymentu chemicznego do rozwiązywania zadań problemowych o treści chemicznej; (A. 2-6, 10; B. 4-7, C. 37, 40);
  • istotnego znaczenia w ogólnym kształceniu chemicznym swoistości metodologicznej chemii jako nauki i w następstwie konieczności stosowania w realizacji procesu dydaktycznego oprócz klasycznego wyjaśniania dedukcyjnego, także metody indukcyjnej, a nawet eliminacyjnej; (A. 4; B. 7, 11, 16, C. 39, 42, 43);
  • niedostatków różnych strategii uniwersyteckiego kształcenia chemicznego i środowiskowego, w tym nieostro zarysowanych granic między wprowadzanymi teoriami chemicznymi i odpowiadającymi im poziomami poznania (teoretycznym i empirycznym) oraz między naukowymi podstawami wiedzy o środowisku i propagandą ekologiczną, powodującymi poważne trudności w prawidłowym opanowaniu przez studentów (zwłaszcza I roku) najważniejszych wiadomości i umiejętności przedmiotowych; a także logicznych i metodologicznych; (B. 5, 6-8, 11- 12, 14; C. 34-36, 39, 41, 45);
  • merytoryczno-metodycznych propozycji zapobiegających niepowodzeniom studentów i usprawniających przebieg procesu dydaktycznego, w tym oryginalnych struktur logicznych treści kształcenia w zakresie chemii ogólnej i podstaw wiedzy o środowisku oraz struktury podstawowych czynności intelektualnych i operacji myślowych, szczególnie przydatnych przy przekazywaniu i przyswajaniu nowych wiadomości ze zrozumieniem; (A. 4, 10; B. 7, 11-14, 16; C. 42. 43, 45);
  • rezultatów przeprowadzonej w latach 1992-1993 diagnozy stanu kształcenia środowiskowego w szkołach wyższych, a w latach 1994-1995 diagnozy stanu studiów chemicznych w Polsce i w efekcie opracowaniem (we współpracy z prof. M. Kręglewskim – ówczesnym prorektorem UAM oraz dr hab. M. Frankowiczem – ówczesnym prodziekanem Wydziału Chemii UJ) modelu wewnętrznej i zewnętrznej oceny jakości kształcenia w szkole wyższej na poziomie kierunku studiów, wykorzystywanego w tworzeniu podstaw działalności ewaluacyjnej Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej  (B. 8, 9, 22, C. 41, 45).
DOROBEK NAUKOWY

Zbiorcze zestawienie tytułów publikacji

Publikacje zwarte (A):

  1. Borecka K. 1982: Jak samodzielnie opanować umiejętność zapisywania równań reakcji chemicznych, Wyd. WSP Opole, ss. 52
  2. Konieczna M., Borecka K., Gmoch R. 1988: Ćwiczenia laboratoryjne z dydaktyki chemii. Cz. I, Wyd. WSP Opole, ss. 117
  3. Międzynarodowy Zespół Redakcyjny 1988: Zur Bedeutung das Experiments bei der Losung von Problemaufgaben  im Chemmieunterricht, Schriften der Padagogische Hochschule „Liselotte Herman” , Gustrov, ss. 39
  4. Konieczna M., Borecka K., Gmoch R. 1990: Eksperymentalne rozwiązywanie zadań problemowych z chemii, Wyd. WSP Opole, ss. 89
  5. Konieczna M., Borecka K., Gmoch R. 1992: Ćwiczenia laboratoryjne z dydaktyki chemii. Cz. II A, Wyd. WSP Opole, ss. 109
  6. Konieczna M., Borecka K., Gmoch R. 1992: Ćwiczenia laboratoryjne z dydaktyki chemii. Cz. II B, Wyd. WSP Opole, ss. 96
  7. Borecka K. (red.) 1996: Ochrona środowiska na uniwersyteckich studiach przyrodniczych,  III Ogólnopolska Konferencja Metodyczna, Opole-Niwki 4-6 września 1995, Wyd. UO, Opole,  ss. 190
  8. Borecka K., Gołąbek E., Sławiński J., Terelak E. 2012: Stan i zagrożenia drzew pomnikowych na terenie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego, Studia i Monografie nr 482,  Wyd. UO Opole, ss. 95
  9. Borecka K., Gołąbek E., Sławiński J., Nogacki J. 2016: Ocena stanu oraz charakterystyka zagrożeń drzewostanu kompleksu leśnego „Odrowąż” w gminie Krapkowice, Wyd, UO Opole, ss. 97
  10. Borecka K. 2012: Przewodnik do ćwiczeń laboratoryjnych wraz z zagadnieniami teoretycznymi i propozycjami rozwiązań zadań problemowych z chemii ogólnej (zajęcia wyrównawcze dla studentów I roku OŚ); materiał niepublikowany do grantu dydaktycznego UDA-POKL-04.01.02-00-022/12-00:”Inżynier ochrony środowiska – praktyczny zawód”.
  11. Łuczak K., Kusza G., Słonina D., Borecka K. 2019. Fruit Trees and Bushes as a Biodiversity Element in the “Górażdże” Quarry Reclaimed Areas. Journal of Ecological Engineering 20(3), 24-29. https://doi.org/10.12911/22998993/99307

Rozdziały w monografiach (B):

  1. Borecka K. 1975: Przygotowanie absolwentów liceum ogólnokształcącego do rozwiązywania zadań obliczeniowych z chemii, w: Mat. Zjazdu PTCh i SiTPChem., Wyd. WSP Opole, s.10-12
  2. Borecka K. 1983: Analogie grupowe i okresowe na przykładzie reakcji rozkładu termicznego wybranych soli, w: S. Wajda (red.) Budowa substancji i reakcje chemiczne, Wyd. UWr. Wrocław, s.52-54
  3. Borecka K. 1985: Interpretacja procesów red.-ox w zintegrowanym systemie przekształceń chemicznych, Mat. III Szkoły Problemów Dydaktyki Chemii, Wyd. UWr. Wrocław, s.31-33
  4. Borecka K. 1989: Rol i miesto formirowanija orientirowocznych osnow kak put intensyfikacji uczebno-poznawatielnoj diejatielnosti po chimii, w: N. Kuzniecowa (red.) Sbornik Naucznych Trudow, Uniw. Hercena, Leningrad, s.74-80
  5. Borecka K. 1990: Przyczyny niepowodzeń szkolnych uczniów w: A.Burewicz (red.) Optymalizacja nauczania przedmiotu „Metodyka nauczania chemii”, Wyd. WSP Kraków, s.26-31
  6. Borecka K., Konieczna M. 1991: Badania efektywności nauczania chemii ogólnej na I roku kierunku Chemia, w: R.M.Janiuk (red.) Modernizacja kształcenia chemicznego, Wyd. UMCS Lublin, s.67-92
  7. Borecka K., 1994: Organizacja procesu kształcenia, w: A.Burewicz, H.Gulińska (red.) Dydaktyka chemii , Wyd. UAM Poznań, s. 169 – 212.
  8. Borecka K., Frankowicz M., Kręglewski M. 1995: Teaching Chemistry at Pilish Universities: State of the Art. And Prspectives, w: E.Wnuk-Lpińska, M.Wójcicka (eds.) Quality Review in Higher Education,  UW Warsaw, s.217-223
  9. Frankowicz M., Borecka K. 1995: Studia chemiczne w Polsce – stan obecny i perspektywy, w: E.Wnuk-Lipińska, M.Wójcicka (red.) Jakość w szkolnictwie wyższym. Przykład Polski, UW Warszawa, s.101-119
  10. Borecka K. 1996. Teraźniejszość i perspektywy ochrony środowiska człowieka w: K. Borecka (red.) Ochrona środowiska na uniwersyteckich studiach przyrodniczych, Wyd. UO, Opole, s. 11-20
  11. Borecka K., 1997: Zastosowanie współczesnej wiedzy chemicznej do interpretacji podstawowych zagadnień środowiskowych, w: W. Śliwa (red.) Chemia i Prace Naukowe, Wyd. WSP Częstochowa, s. 9 – 22
  12. Borecka K., 1997: Edukacja Środowiskowa a propaganda ekologiczna, w: S. Czaja (red.) Gospodarka-Środowisko Przyrodnicze-Informacja, Wyd. AE Wrocław, s. 11-20
  13. Borecka K., Szewczyk J., 1998: Główne aspekty kształtowania postaw społeczeństwa wobec problemów środowiskowych, w: H. Bieniusa (red.) Edukacja środowiskowa (praca zbiorowa), Wyd. WOM Opole, s. 26 – 29
  14. Borecka K. 1999: Wychowawcze aspekty edukacji środowiskowej, w: Wyzwania wychowawcze na przełomie wieków (Zesp. Red.), Wyd. WOM Opole, s. 23-30
  15. Borecka K., Borecki J. 2000. Naukowe podstawy badań relacji „środowisko przyrodnicze –   system gospodarowania”, w: J. Jagas (red.) Problemy ekologizacji rozwoju społeczno – gospodarczego, Wyd. UO Opole, s. 6-13
  16. Borecka K., 2002: Psychopedagogiczne aspekty procesu kształcenia i samokształcenia, w: A. Burewicz, H. Gulińska (red.) Dydaktyka chemii, Wyd. UAM Poznań, s. 193-244
  17. Borecka K, Szewczyk J. 2004: Szkolne mikrosystemy edukacji ekologicznej szansą  podnoszenia jej jakości i skuteczności, w: M. Śmigielska (red.) Środowisko lokalne a edukacja, Wyd. Polskie Towarzystwo Geograficzne, UO, Opole, s. 19-23
  18. Borecka K., Szewczyk J. 2004: Możliwości zastosowania strategii „Life Cycle Assessments” – LCA („Analizy Cyklu Życia”) w planowaniu projektów edukacyjnych, w: M. Śmigielska (red.) Środowisko lokalne a edukacja, Wyd. Polskie Towarzystwo Geograficzne, UO, Opole, s. 107-109
  19. Borecka K., Borecki J. 2004: Realizacja tematyki rozwoju zrównoważonego z wykorzystaniem  zainteresowania uczniów Internetem, w: M. Śmigielska (red.) Środowisko lokalne a edukacja, Wyd. Polskie Towarzystwo Geograficzne, UO, Opole, s. 121-123
  20. Borecka K., Borecki J., Brożonowicz A. 2005: Metodologiczne aspekty inwentaryzacji i rejestrów emisji, II Kongres Inżynierii Środowiska w Lublinie,  Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN,  T. 2 vol. 33,  s. 315-321
  21. Borecka K. 2006: Ocena podręczników do chemii autorstwa M. Poźniczka i Z. Kluz, w: G. Chomicki (red.) Prace Komisji do oceny podręczników szkolnych T. IV, Wyd. PAU Kraków, s. 387-396
  22. Borecka K., Rosik-Dulewska Cz. 2007: Geneza i rozwój koncepcji kształcenia na pierwszym w kraju uniwersyteckim kierunku Ochrona Środowiska (przykład opolski), w: Cz. Rosik-Dulewska, M. Głowacki (red.) Ochrona  środowiska na uniwersyteckich studiach przyrodniczych, Wyd. UO Opole, s. 19-28
  23. Czerniawska-Kusza I., Kusza G., Borecka K. 2007. The triad approach for assessment of industrial contamination in freshwater sediments, Opole Region, Poland. (In) Proceeding of SECOTOX Conference and the International Conference on Enironmental Management Engineering, Plannning and Economics (eds. Kungolos A., Aravosss K., Karagaianidis, Samaras P.), s. 96-100
  24. Borecka K., Borecki J., Gołąbek E. 2007: Edukacyjne aspekty szacowania skutków obciążeń środowiska antropopresją, w: Cz. Rosik-Dulewska, M. Głowacki (red.) Ochrona  środowiska na uniwersyteckich studiach przyrodniczych, Wyd. UO Opole, 39-44
  25. Borecka K., Gołąbek E., Tukiendorf A. 2007. The prognosis of trunk increment and health state of the oldest representatives of dendroflora. (In) Proceeding of SECOTOX Conference and the International Conference on Environmental Management Engineering, Plannning and Economics (eds. Kungolos A., Aravosss K., Karagaianidis, Samaras P.), s. 539-544
  26. Borecka K. 2007: Rola edukacji środowiskowej w upowszechnianiu procedur ekologicznej partycypacji publicznej, w: Cz. Rosik-Dulewska, M. Głowacki (red.) Ochrona  środowiska na uniwersyteckich studiach przyrodniczych, Wyd. UO Opole, s. 29-38
  27. Borecka K., Brożonowicz A., Gołąbek E. 2008. Powódź – klęska żywiołowa, katastrofa naturalna, awaria technologiczna czy katastrofa społeczna?, w: M. Wiatkowski, Cz. Rosik-Dulewska (red.) Zarządzanie kryzysowe – ochrona przed powodzią (rozwiązania praktyczne), Wyd. UO Opole, s.  203-220
  28. Borecka K., Gołąbek E. 2009: Aspekty metodologiczne oceny zagrożeń oraz poprawy warunków wegetacji miejskiej dendroflory. W: K. Sporek (red.) Zagrożenia biotopów przekształconych przez człowieka,  Wyd. UO Opole, s. 129-144.
  29. Borecka K. 2009: Opinia o cyklu podręczników do chemii autorstwa M. Poźniczka i Z. Kluz pt. „Wybieram chemię. Pełny zakres kształcenia na poziomie poszerzonym”, w: G. Chomicki (red.) Prace Komisji do oceny podręczników szkolnych T.VII, Wyd. PAU Kraków, s. 207-215
  30. Borecka K., Strzelczyk I., 2010: Aktualny stan realizacji działań na rzecz ochrony gleb i wód na terenach wiejskich woj. Opolskiego, w: M. Wiatkowski (red.) Zarządzanie kryzysowe – Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, Wyd. UO Opole, s. 97-108
  31. Borecka K., Brożonowicz A. 2015: Metodologia i wstępne wyniki badań opinii studentów nt. jakości kształcenia przyrodniczego w aspekcie KRK, w: Kukuła K., Reszel R. (red.) Ochrona Środowiska na uniwersyteckich studiach przyrodniczych, Wyd. URz. Rzeszów, s. 58-77
  32. Borecka K. 2017: Święty Franciszek patronem ekologów – kierunki ekologii i edukacji ekologicznej w świetle encykliki „Laudato si” papieża Franciszka, w: J. Szewczyk, H. Bieniusa (red.) Być naśladowcą św. Franciszka z Asyżu w XXI wieku, Wyd. MODN Opole, s. 37-51

Artykuły (C):

  1. Paściak M., Borecka K. !974: Unowocześnienie procesu kształcenia technika-chemika, Szkoła Zawodowa Nr 1, Warszawa, s. 17-31
  2. Borecka K., Konieczna M. 1977: Analiza wartości prognostycznej niektórych danych, uzyskanych podczas egzaminów wstępnych do WSP w Opolu, Kwartalnik Nauczyciela Opolskiego Nr 1 Opole, s. 21-27
  3. Borecka K. 1978: Poziom przygotowania do studiowania kandydatów na kierunek chemiczny w WSP w Opolu, Zeszyty Naukowe WSP Opole, Nauki Techniczne IV, s. 179-182
  4. Borecka K. 1979: Badania samodzielności uczenia się kandydatów na kierunek chemia WSP w Opolu, Zeszyty Naukowe WSP Opole, Chemia III, s. 101-109
  5. Borecka K. 1979: Klasyfikacyjne porównanie etapów rozkładu termicznego chloranów, bromianów i jodanów, w: Mat. II Ogólnopolskiego Seminarium im. Bretsznajdera, Wyd. PW, s. 13-15
  6. Borecka K., Gontarz Z. 1983: Rozkłady termiczne sodowych soli tlenowych kwasów pierwiastków grup głównych, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Katowice, s. 28-34
  7. Borecka K., Górski A. 1984: Rozważania o układzie okresowym Mendelejewa, Wiadomości Chemiczne 1984 (38) 751, s. 35-46
  8. Borecka K. 1985: Określanie etapów reakcji chemicznych za pomocą klasyfikacji morfologicznej, Zeszyty Naukowe WSP Opole, Chemia VII, s. 5-12
  9. Dubel K., Borecka K. 1993: Edukacja ekologiczna w szkołach wyższych. Synteza badań, Przyroda i Człowiek, Wyd. OCEE Opole, s.49-62
  10. Borecka K., 1994: O nauczaniu chemii ogólnej w kształceniu nauczycieli chemii Cz. I, Chemia w Szkole 1 (201) XL s. 31-36.
  11. Borecka K., 1994: O nauczaniu chemii ogólnej w kształceniu nauczycieli chemii Cz. II, Chemia w Szkole 2 (202) XL s. 90-96.
  12. Borecka K. 1996: Ekologizacja gospodarki i ekonomizacja środowiska w świetle podstawowych  interakcji człowieka z otoczeniem, Chemia i Inżynieria Ekologiczna T. 3 (4), 501–507
  13. Borecka K. 2008: Diagnoza i kierunki kształtowania postaw prośrodowiskowych w Polsce, Zeszyty Naukowe WSZ Częstochowa, s. 52-61
  14. Borecka K., Gołąbek E., Trojanowska A. 2008. The state of health of street trees in Kłodzko. Nature Journal, 41, 133-140.